Czy komornik może zająć wynagrodzenie dzieci za długi rodziców?

Zadłużenie to problem nie tylko osoby będącej w kłopotach finansowych, ale także jego najbliższej rodziny. Domownicy będą świadkami niejednej rozmowy i niejednego telefonu, które z pewnością nie będą należały do przyjemnych. Niektóre osoby obawiają się, czy komornik może zająć wynagrodzenie ich dzieci za nagromadzone długi. Na to pytanie odpowiadamy poniżej, szczegółowo omawiając przedstawioną sytuację.

Zajęcie komornicze u rodziców

Do zajęcia komorniczego dochodzi w momencie, gdy osoba posiadająca zobowiązania nie spłaca swoich długów. Polubowne metody i wezwania do zapłaty nie podziałały, toteż po rozprawie sądowej wierzyciel otrzymuje skuteczne narzędzia do odzyskania należności. Jedną z takich możliwości jest zajęcie komornicze, którego dokonuje – jak sama nazwa wskazuje – komornik, któremu przedstawimy tytuł wykonawczy. Istotna jest tutaj zasada prawa cywilnego, zgodnie z którą każdy dłużnik odpowiada osobiście za swoje zobowiązania i długi. Poza nielicznymi prawnie przewidzianymi sytuacjami (np. wspólnicy spółki cywilnej, małżonkowie), każdy spłaca swoje długi samodzielnie.

Będąc rodzicami staramy się, by nasze dzieci miały wszystko to, co najlepsze. Absolutnie nie chcemy, by przez nasze potknięcia lub chwilowe problemy dzieci musiały zmagać się z jakimikolwiek konsekwencjami. Na szczęście, w przypadku zadłużenia, nasze córki i synowie nie będą wzywane do zapłaty ani nękane przez komornika. Bezprawne byłoby zajęcie komornicze rachunków bankowych dzieci za długi ich rodziców. Dlatego też żaden komornik  nie podejmie się takiego działania, o ile dzieci nie zgodziły się wziąć na siebie takiej odpowiedzialności.

Kiedy dzieci odpowiedzą za długi rodziców?

Jak od każdej reguły, tak i od tej występują wyjątki, zgodnie z którymi dzieci mogą zostać pociągnięte do odpowiedzialności za długi rodziców. Nie może być to jednak działanie wbrew ich woli, co oznacza, że dzieci muszą dobrowolnie podjąć się takiego zobowiązania. W jaki sposób to się dzieje? Poprzez jasne i bezsprzeczne oświadczenie woli przekazane podczas zawarcia umowy, z którego wynika zobowiązanie. Dotyczy to zarówno umowy kredytu czy pożyczki, jak również wszelkich umów dzierżawy, najmu czy innych o charakterze zobowiązaniowym.

W przypadku kredytów i pożyczek bardzo często możemy się spotkać z hasłem „poręczenie” lub „podżyrowanie”. Oznacza to sytuację, w której poza dłużnikiem występuje jeszcze poręczyciel lub żyrant jako strona zobowiązaniowa. Jeśli osoba zaciągająca kredyt nie jest w stanie go spłacić, wówczas to na poręczycielu / żyrancie ciąży obowiązek regulacji zobowiązania. Taka sytuacja może się zadziać, gdy rodzic zechce zaciągnąć kredyt, a jako żyrant zgłosi się syn lub córka. Wówczas w przypadku braku spłaty ze strony rodzica, to dziecko będzie odpowiadać za powstały dług.

Dziedziczenie długów po śmierci rodziców

Sytuacja w kwestii zadłużenia zmienia się, gdy rodzice umierają i dochodzi do otwarcia masy spadkowej. Wówczas cały majątek – w tym także długi – przechodzą na kolejnych dziedziców ustawowych. W pierwszej kolejności do dziedziczenia po rodzicach są dzieci, które obowiązane są rozdzielić majątek w równych wysokościach. Jeśli więc rodzice mieli dwóch potomków, dzielą się oni masą spadkową po równo. Problem pojawia się w sytuacji, gdy rodzice zostawili skromny dobytek i znaczną ilość długów. Co w takiej sytuacji zrobić?

Jak wygląda dziedziczenie?

Ustawodawca przewidział trzy metody postępowania z dziedziczeniem ustawowym:

• Przyjęcie spadku wprost – przyjmowane są wszystkie elementy majątku;
• Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza – przyjmowane są wszystkie elementy majątku, ale długi tylko do wysokości pozostawionego dobytku;
• Odrzucenie spadku – odmawia się przyjęcia spadku, tak dobytku, jak i długu;

Już na pierwszy rzut oka widać, że w przypadku długów przewyższających dobytek opcja przyjęcia spadku wprost jest mało atrakcyjna. Również przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza rodzi wizję mozolnej windykacji. Jedyną rozsądną opcją w przypadku znacznego zadłużenia jest odrzucenie spadku. Nie warto przyjmować nieruchomości, samochodu czy innych dóbr o wartości – przykładowo – 350.000 złotych, gdy zadłużenie wynosi ponad 500.000 złotych. Jeśli jednak mamy pewność, że długi są niewielkie, a wartość majątku znacznie przewyższa zadłużenie rodziców, możemy pokusić się o przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Możemy wówczas sprzedać samochód rodziców, pozyskanymi pieniędzmi spłacić długi i cieszyć się pozostałym majątkiem.

Podsumowanie – czy komornik może zając wynagrodzenie dzieci za długi rodziców?

Zgodnie z polskim prawodawstwem, każda osoba odpowiada za swój majątek osobiście. Nikt nie może stwierdzić, że „nie ma pieniędzy i to dzieci będą spłacać za niego długi”. Dopóki ktoś z bliskich nie zdecyduje się zobowiązać do tego pisemną umową (np. podżyrowaniem, poręczeniem), nie można egzekwować należności z majątku innego niż dłużnika. Sytuacja nieco ulega zmianie podczas procesu spadkowego, czyli już po śmierci rodziców. Wówczas dzieci odpowiedzą za długi rodziców tylko w przypadku, gdy spadek zostanie przyjęty wprost lub z dobrodziejstwem inwentarza. Odrzucenie spadku przez dzieci sprawia, że nie będą spłacać one zobowiązań swoich rodziców.