Co to jest zajęcie komornicze? Kiedy do niego dochodzi? Co może i ile zająć komornik?

Czym się zajmuje komornik?

Zawód „komornik” to jedna z tych profesji, która w Polsce nie cieszy się szczególnie dobrą reputacją. Skojarzenia są jednoznacznie negatywne, mimo tego, iż komornik stoi na straży interesów pokrzywdzonych wierzycieli. Najogólniej rzecz ujmując, rolą komornika sądowego jest egzekwowanie długów od obywateli. Zawód ten zalicza się do tzw. zawodów zaufania publicznego, a jego działania są jasno opisane w art. 17 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. W związku z tym faktem, komornik nigdy nie reprezentuje siebie, a jedynie jest posłannikiem państwa. Może on działać zarówno w imieniu osób fizycznych, jak i instytucji prawnych czy działalności gospodarczych. Klasycznym przykładem jest egzekucja należności z tytułu niespłaconego kredytu gotówkowego, którą inicjuje poszkodowany bank. Podobnie jak inne zawody, tego typu egzekutorzy posiadają ściśle wyznaczone rejony pracy. Aby komornicy mogli działać, najpierw muszą mieć podstawę prawną w postaci nakazu sądowego. Wówczas są oni uprawnieni do egzekwowania długów. Według konstytucji egzekucji długów mogą poddane być konta bankowe, nieruchomości, ruchomości, prawa majątkowe, a nawet wynagrodzenia za pracę czy świadczenia emerytalne.

Co to jest zajęcie komornicze?

Zajęcie komornicze należy do podstawowej metody odzyskiwania długu, a zarazem do specjalnych uprawnień komornika. Dzięki niemu jest on w stanie wyegzekwować długi nawet od osoby, która nie posiada fizycznie wypłaconej gotówki. Zajęcie polega na stopniowym pobieraniu należnych środków od zadłużonej osoby. Wówczas komornik ma prawo pobierać od dłużnika kwoty z dochodów, z posiadanych oszczędności czy z innych dóbr. Musi jednak robić to w taki sposób, by zajęcie nie zabierało osobie poddanej egzekucji środków niezbędnych do codziennego funkcjonowania. Komornik ma więc prawo poprzez zajęcie odzyskiwać pieniądze, pobierając je bezpośrednio z naszego rachunku bankowego. Jeśli do takiej sytuacji dojdzie, nie warto się z nim spierać lub go unikać – należność i tak zostanie wyegzekwowana. W przypadku, gdy wykażemy dobrą wolę i skłonność do współpracy możemy nawet negocjować z nim warunki spłaty.

Kiedy dochodzi do zajęcia komorniczego?

Zajęcie komornicze jest – jakby nie patrzeć – ostatecznością w procesie spłacania długów. Do takiej sytuacji może dojść, dopiero gdy uprzednio zostały podjęte próby windykacji długów, ale nie przyniosły one żadnych rezultatów. Dopiero wtedy wierzyciel ma prawo skierować sprawę do sądu, gdzie musi być ona przyjęta i zatwierdzona przez sąd. Jedynie pełnomocny wyrok uprawnia komornika sądowego do podjęcia działań – w tym dokonania zajęcia komorniczego. Jednakże przed samym zajęciem zostaną wykonane także inne działania przewidziane proceduralnie. Najpierw zadłużony powinien otrzymać stosowne pisma informujące go o zaistniałej sytuacji i nakłaniające do uregulowania należności. Może dojść także do wizyty urzędnika, który ponownie, tym razem osobiście, poinformuje o zaistniałej sytuacji. Jeśli i te działania nie będą skutkowały, wówczas sprawa trafia do kancelarii komorniczej. Tam zostanie przydzielony funkcjonariusz państwowy, który może zadecydować o rozpoczęciu zajęcia komorniczego.

Jakich środków nie może zająć komornik?

Egzekucja komornicza może być wykonana tylko i wyłącznie na majątku należącym do dłużnika. To, czego dokładnie nie ma prawa egzekwować komornik jest ściśle określone w art. 829 kodeksu postępowania cywilnego:

• Przedmioty i urządzenia domowe niezbędne do funkcjonowania dla dłużnika i jego rodziny, a w szczególności: lodówka, pralka, odkurzacz, piekarnik lub kuchenka mikrofalowa, płyta grzewcza służąca podgrzewaniu i przygotowywaniu posiłków, łóżka, stół i krzesła w liczbie niezbędnej dla dłużnika i jego domowników oraz po jednym źródle oświetlenia na izbę, chyba że są to przedmioty, których wartość znacznie przekracza przeciętną wartość nowych przedmiotów danego rodzaju;
• Ubrania codzienne dłużnika i jego rodziny, a także ubrania potrzebne do pełnienia zawodu, oraz pościel czy bielizna;
• Miesięczny zapas żywności i opału dla zadłużonego i jego domowników;
• Zwierzęta będące jednocześnie wyżywieniem dla dłużnika i rodziny, wraz z zapasem paszy i ściółki do najbliższych zbiorów, w liczbie nie większej niż jedna krowa lub dwie kozy albo trzy owce.

Ponadto komornik nie ma prawa zajmowania papierów osobistych, przedmiotów niezbędnych do nauki i wykonywania praktyk religijnych. Do przedmiotów, które mogą być poddane egzekucji nie należą także środki uzyskiwane z zasiłków rodzinnych, pielęgnacyjnych, porodowych czy świadczeń alimentacyjnych, a także ze świadczeń przeznaczonych dla sierot zupełnych. W związku z tym wolne od zajęcia komorniczego są np. zasiłki z programu 500+.

Ile pieniędzy z renty może zająć komornik w 2022 roku?

Renciści również mogą zostać zgłoszeni przez wierzyciela do sądu, co – wbrew pozorom – nie jest rzadkim przypadkiem. Wówczas komornik ma prawo do podjęcia działań zmierzających finalnie do zajęcia komorniczego. Jednakże i w takim przypadku funkcjonuje kwota wolna od potrąceń. Jest to stała stawka, która dla osób pobierających rentę wynosi dokładnie 916,07 zł i dotyczy należności windykowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności niealimentacyjnych wraz z kosztami i opłatami egzekucyjnymi. Jest to kwota, która powinna być pozostawiona każdemu dłużnikowi, tak by mógł jakkolwiek normalnie funkcjonować. Sytuacja wygląda jednak trochę inaczej w przypadku osób uprawnionych do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Dla takich osób kwota wolna od egzekucji jest nieco niższa i wynosi 732,86 zł.

Ile pieniędzy z emerytury może zająć komornik w 2022 roku?

Dosyć podobnie sytuacja wygląda w przypadku emerytów. Świadczenia seniorów również mogą częściowo podlegać windykacji komorniczej. Komornik nie ma prawa pobrać od dłużnika pełnej emerytury, jednakże może zająć odpowiedni procent. Aktualnie, w 2022 roku wysokość kwoty, jaka może zostać poddana egzekucji zależy od rodzaju zadłużenia. Komornik ma prawo przejąć:

• Do 25% emerytury w przypadku zalegania ze spłatą: kredytu, pożyczki, opłat za media;
• Do 50% emerytury jeśli dług dotyczy opieki zdrowotnej i pobytu w placówkach związanych z rehabilitacją/leczeniem;
• Do 60% emerytury w przypadku niepłacenia alimentów;

Czy komornik może zająć trzynastą emeryturę tzw.”trzynastkę”?

Tak zwana „trzynasta” emerytura  zalicza się do grona świadczeń dodatkowych realizowanych przez państwo. W związku z tym stanowi ona sumę nieopodatkowaną, której nie zalicza się do dochodu. Tym samym jest więc kolejnym świadczeniem, tuż obok 500+, które nie może zostać poddane egzekucji komorniczej. Podobnie temat wygląda w przypadku każdej innej „dodatkowej” wpłaty ze strony państwa dla emerytów (np. zapowiedzianej w tym roku ponadprogramowej „czternastej” emerytury). Ustawodawca rozumie, że dodatkowe środki w postaci „trzynastki” dla niektórych seniorów ma zbawienny wpływ. Jedni mogą za to sfinansować część leczenia, inni odłożą na niespodziewane wydatki, a inni – zadłużeni – szybciej spłacą zobowiązania. Logiczne jest więc, że dodatkowe świadczenie w postaci trzynastej emerytury nie podlega zajęciu komorniczemu.

Dłużnik alimentacyjny – inne limity zajęć komorniczych

W przypadku długów alimentacyjnych sytuacja jest najtrudniejsza dla dłużnika, a komornik ma prawo zająć wówczas do 60% wynagrodzenia. Procent ten dotyczy każdego, bez względu na pensję – również osoby zarabiają najniższą krajową mogą być objęte tak wysokim zajęciem. De facto oznacza to, że w przypadku spraw alimentacyjnych nie funkcjonuje kwota wolna od egzekucji. Tym samym zadłużony (o ile tak zdecyduje komornik) może zostać z jedynie 40% swojej pensji. W przypadku osób posiadających długi zarówno alimentacyjne jak i niealimentacyjne sytuacja jest relatywnie podobna. W pierwszej kolejności prawo zawsze wskazuje ubiegać się funkcjonariuszowi publicznemu o alimenty. Dlatego też łączny procent ściąganego zadłużenia może wynosić 60%. Jednakże należy zauważyć, że wszystkie dodatkowe świadczenia w pełni podlegają zajęciu. Należą do nich:

• Dodatkowe wynagrodzenie roczne – tzw. „trzynastka”;
• Nagrody z zakładowego funduszu pracy;
• Świadczenie urlopowe – tzw. wczasy pod gruszą.

Dodatkowej egzekucji poddane są także wszelkie premie kwartalne czy roczne. Potrącenie z tych dodatków jest każdorazowo obliczane z uwzględnieniem zarówno stałego wynagrodzenia, jak i kwoty należytego świadczenia. Nic więc dziwnego, że dłużnicy alimentacyjni silniej niż inni zadłużeni będą prosić o wypłatę wynagrodzenia „pod stołem”.

Czy przed komornikiem można się obronić?

Przed egzekucją komorniczą najlepiej bronić się poprzez zapobieganie tak drastycznym krokom. Rozumiemy przez to zapożyczanie się w taki sposób, by nie popaść w spiralę zadłużenia. Każdy jednak jest człowiekiem i nawet najlepszym, najbardziej zdyscyplinowanym osobom może powinąć się noga. Jeśli jest taka możliwość, należy rozpocząć negocjacje z wierzycielem, zanim sprawa trafi do sądu. Przy odrobinie dobrej chęci i zrozumienia z pewnością można zapobiec eskalacji konfliktu. Ignorowanie pism, ponagleń, odrzucanie połączeń telefonicznych nigdy nie jest dobrym rozwiązaniem. Jeśli jednak nie mieliśmy takiej możliwości lub po prostu nie udało się uzyskać więcej czasu należy rozpocząć przygotowywania do spłaty długu.

Mając do czynienia z komornikiem, nie powinno się unikać konfrontacji – i tak prędzej czy później do niej dojdzie. Koniecznym jest rozmowa z nim i próba ustalenia dogodnych dla obu stron warunków spłaty zadłużenia. Jeśli będziemy go unikać lub awanturować się, istnienie większe prawdopodobieństwo, że komornik, chcąc przejąć dług szybko nałoży nam niskie kwoty, które są niezwykle rozciągnięte w czasie. Wynagrodzenie komornicze bowiem zależnie jest między innymi od sposobu pozyskania długów – im dłużej to robi, tym większe rosną odsetki. Wzrost odsetek z kolei pociąga wzrost kosztów komorniczych, dlatego to dłużnikowi w pierwszej kolejności zależeć będzie na czasie. Gdy wiemy już, że z nakazu sądu zostaniemy poddani egzekucji komorniczej, wówczas najlepszym sposobem jest jak najszybsze uregulowanie należności. Do tego celu mogą posłużyć pożyczki dla zadłużonych, które oddalą widmo zajęcia komorniczego.

Jak zakończyć zajęcie komornicze?

Zajęcie komornicze może zostać zakończone na dwa sposoby: automatycznie lub z woli wierzyciela. Pierwsza metoda oznacza, że zajęcie zostanie zakończone wraz ze spłaceniem wszelkich długów, za które zostaliśmy podani do sądu. Wówczas należy zwrócić się do komornika o wypełnienie niezbędnych dokumentów i skreślenie z listy osób objętych egzekucją komorniczą. Można też pokusić się o czyszczenie BIG, o ile nasz wierzyciel nie wykonał tego automatycznie po zakończeniu zajęcia komorniczego. Druga metoda należy do wyjątkowych rzadkości, bowiem to wierzyciel może zrzec się przysługującej mu należności. Umówmy się – takie rozwiązanie należy rozpatrywać w kategorii cudu lub szczególnego wzruszenia wierzyciela. Tak silne narzędzia prawne, jak zajęcie komornicze prawomocną decyzją sądu to prosta droga do odzyskania należności. Nie warto liczyć na tę drugą metodę, zdecydowanie lepiej jest skrupulatnie i terminowo regulować należności pod nadzorem komornika.