Czy komornik może zająć konto bez powiadomienia?

Komornik zobowiązany jest do poinformowania dłużnika o wszczęciu postępowania egzekucyjnego. Najczęściej decyzja ta doręczana jest na piśmie, która dociera po kilku dniach od powzięcia pierwszych kroków. Jako że pierwszym krokiem najczęściej jest zablokowanie rachunku, dłużnicy mogą się mocno zdziwić problemami z płatnością. Czy takie działanie jest legalne? Czy komornik może zająć konto bez powiadomienia?

Zajęcie rachunku bankowego jako metoda na dłużnika

W świetle prawa polskiego komornicy, jako urzędnicy państwowi mają wiele sposobów na to, by wyegzekwować należności. Jednym z najczęściej stosowanych podczas egzekucji komorniczej rozwiązań jest zajęcie rachunku bankowego. Funkcjonariusz ma prawo zamrozić takie konto i zablokować możliwość pobrania z niego pieniędzy lub dokonywania przelewów. Działanie takie może podjąć na postawie przepisów kodeksu cywilnego w oparciu o tytuł wykonawczy. Komornikowi jako podstawa prawna do tego typu działań może posłużyć:

• Nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym – w tym EPU;
• Nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym;
• Wyrok zaoczny;
• Wyrok zwykły;
• Wyrok na posiedzeniu niejawnym – czyli tzw. wyrok bez rozprawy.

Jak komornik znajduje rachunek dłużnika?

Komornik może namierzyć konto bankowe osoby zadłużonej na podstawie kilku działań. Pierwszą możliwością jest zwrócenie się o udostępnienie danych do wierzyciela, jednakże ten nie zawsze posiada takie informacje. Innym sposobem wykorzystywanym w takiej sytuacji jest wysłanie stosownego zapytania do banków znajdujących się w Polsce. W przeciwieństwie do pytań dotyczących adresu zamieszkania czy miejsca pracy, komornik nie zwraca się z pytaniem o numer konta do dłużnika. Działanie egzekucyjne, jakim jest zajęcie rachunku bankowego, ma charakter nagły i powinno być zaskoczeniem dla osoby zadłużonej. Dzięki temu dłużnik nie ma możliwości zabezpieczenia się poprzez wypłacenie pieniędzy z rachunku lub przekazanie ich w darowiźnie członkom rodziny.

System OGNIVO

Wspomniany powyżej system OGNIVO to podstawowe narzędzie wspomagające komorników przy poszukiwaniu konta dłużnika. Za pomocą tego systemu, funkcjonariusz wysyła zapytanie do wszystkich banków działających na terenie Polski. Aby dopasować konto bankowe do jego właściciela, wystarczy jedynie podać dane osobowe – imię i nazwisko, oraz numer PESEL. Po wysłaniu takiej prośby, każdy bank zobowiązany jest do jej rozpatrzenia i udzielenia odpowiedzi. Odpowiedź pozytywna oznacza, że numer konta założonego na dane dłużnika został odnaleziony.

Po potwierdzeniu informacji dłużnik może przystąpić do działania, które ma na celu zabezpieczenie środków na koncie. Wówczas następuje przejęcie właściwego rachunku bankowego przez komornika. Jednakże na tym etapie egzekutor nie jest w stanie dowiedzieć się, czy na tym koncie znajdują się jakiekolwiek pieniądze. Oznacza to, że funkcjonariusz nie wie, czy na danym rachunku znajdują się środki niepodlegające windykacji, np. alimenty, świadczenie „Rodzina 500+”. System ten jednak nie jest wolny od wad – nie widzi rachunków prowadzonych przez SKOKi, czyli Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo-Kredytowe.

Informacje od wierzyciela

Innym, równie skutecznym i rzetelnym sposobem pozyskania informacji jest zwrócenie się do wierzyciela. Najczęściej w oficjalnym wniosku egzekucyjnym komornik może znaleźć wszelkie niezbędnie informacje. W przypadku niezapłaconych faktur czy alimentów, wierzyciele posiadają w systemie informacje o tym, z jakiego konta wcześniej były przesyłane pieniądze. Takich informacji mogą udzielić także banki w przypadku, gdy zadłużony nie spłaca kredytu. W ten sposób komornik może szybko i sprawnie dowiedzieć się, jakiego konta bankowego najczęściej używa osoba objęta postępowaniem komorniczym i jest w stanie efektywnie zareagować.

Czy komornik może zająć konto bez powiadomienia?

Tytułowe pytanie zapewne niejednemu dłużnikowi spędza sen z powiek. Odpowiedź brzmi: tak, taka czynność może być przeprowadzona, nie trzeba czekać na uświadomienie dłużnika o fakcie. Komornik tuż po odnalezieniu poprawnego konta bankowego ma prawo zwrócić się do instytucji o zablokowanie go. Działanie egzekucyjne powinny bowiem cechować się szybkością, skutecznością w działaniu i nieuchronnością wykonania wyroku. Zajęcie konta bankowego również na tym bazuje.

Komornikowi zależy na tym, żeby jak najszybciej uzyskać od dłużnika należności, tym samym nie ma obowiązku informowania go o przejęciu konta. Gdyby najpierw dostarczana była informacja, a funkcjonariusz czekał na jej skuteczne dostarczenie, to dłużnik zdążyłby się przygotować. Najczęściej jednak nawet jeśli takie ostrzeżenie zostało przesłane do osoby zadłużonej, to nie zdąży ona zareagować na czas. Gdy zadłużony otrzyma informację o wszczęciu egzekucji, konto zostanie już w tym czasie zablokowane.

Nieprawidłowości przy zajęciu rachunku bankowego

Niestety, każdy element systemu narażony jest na niedoskonałości, a to oznacza potencjalne nieprawidłowości w działaniu. Tak też jest i w tym przypadku; podczas egzekucji komorniczej może dojść do błędów związanych z nieuprawnioną sytuacją zablokowania konta. Nieprawidłowości mogą wiązać się także z bardziej technicznymi czynnikami, jak zmiana miejsca zamieszkania. Jeśli w systemie widnieje stary lub niepoprawny adres, dłużnik nie ma możliwości bronienia się, ponieważ nie zostały mu dostarczone dokumenty.

Innym problemem może być także zmiana nazwiska, np. po ślubie z panieńskiego na nazwisko męża. Wówczas dane osobowe ulegają istotnej zmianie (m.in. konieczny jest nowy dowód osobisty czy sporządzenie aneksu do kredytu hipotecznego), a egzekucji komorniczej może zostać poddana nie ta osoba, co trzeba. W takich przypadkach należy niezwłocznie zgłosić błąd i domagać się sprostowania, a w skrajnych sytuacjach nawet odszkodowania. Takie odszkodowanie jednak rzadko przysługuje, a w praktyce postępowanie kończy się na karze dyscyplinarnej dla komornika.

Jak zatrzymać egzekucję komorniczą

Zatrzymanie egzekucji komorniczej w nielicznych przypadkach jest możliwe. Niestety, jest to proces bardzo trudny i stresujący, wobec czego wiele osób nawet nie rozpoczyna działania. W celu zatrzymania takiego postępowania, należy skierować odpowiednie wnioski i zawiadomienia do komornika, sądu, a nawet do samego wierzyciela. Podstawą, dzięki której można zatrzymać postępującą egzekucję komorniczą jest np. błąd w postępowaniu. Może to być nieotrzymanie żadnego listu czy innej formy informacji z sądu ze względu na zły lub nieaktualny adres zamieszkania. W takim przypadku, po wnikliwej analizie i potwierdzeniu autentyczności wydarzeń, możliwe jest odwołanie się i wstrzymanie egzekucji. Jednakże ze względu na skomplikowany charakter sprawy i trudny do zrozumienia język prawniczy, warto zgłosić się o pomoc do specjalistów. Kancelaria prawna lub radca prawny z pewnością okażą się pomocni i przeprowadzą przez cały proces.

Jak umorzyć egzekucję komorniczą

Umorzenie egzekucji komorniczej jest czymś zupełnie innym, niż jej wstrzymanie lub zatrzymanie. Umorzenie jest tylko tymczasowe i nie oznacza ono, że dług przestaje istnieć. Wierzyciele mają prawo do dalszej egzekucji swojej należności i z pewnośćią będą się o nią ubiegać. Umorzenie ze względu na swoją specyfikę może dotyczyć całego postępowania komorniczego lub tylko jego części. Oznacza to, że można starać się o umorzenie egzekucji konta bankowego na rzecz spłaty długu w inny sposób, np. z posiadanych ruchomości. W takim przypadku komornik może zdecydować się na odblokowanie zamrożonego konta bankowego i pozyskiwanie należytej kwoty z fizycznego dobytku dłużnika. Zobacz też: Czy długi się przedawniają? Kiedy następuje przedawnienie długu?

Odzyskanie niesłusznie zajętych środków

Osoba, której konto bankowe zostało niesłusznie poddane egzekucji komorniczej ma prawo ubiegać się o zabranie jej środki. W takiej sytuacji powinno zostać zwrócone jej konto w banku wraz ze wszystkimi pieniędzmi, które znajdowały się na nim przed zajęciem. Koniecznym jest także przywrócenie możliwości korzystania z rachunku. Ponadto, jeśli w czasie nieprawidłowego postępowania komorniczego taka osoba poniosła inne koszty lub straciła majątek (np. mieszkanie, dom, działkę, samochód) ma prawo ubiegać się o należne odszkodowanie. O rekompensatę za poniesione straty powinni wnioskować także Ci, którzy utracili potencjalne korzyści (np. przepadł im wpłacony zadatek na zakup mieszkania).

Jak uniknąć zajęcia konta bankowego?

Rozwiązaniem dla osób objętych egzekucją komorniczą, w tym zajęciem konta bankowego, jest skorzystanie z usług firm pozabankowych. Specjalne instytucje pożyczkowe, parabanki czy SKOKi oferują pożyczki stworzone z myślą o osobach objętych działaniem komorniczym. Korzystając z ich usług można zdobyć dodatkowe pieniądze potrzebne do codziennego funkcjonowania lub szybciej spłacić dług. Inną opcją jest poproszenie o pomoc rodzinę, bliskie osoby lub dedykowane instytucje pozabankowe. Wówczas można zdecydować się na tzw. pożyczkę bez weryfikacji i ustalić do niej indywidualne warunki.