PPK – Pracownicze Plany Kapitałowe. Co to jest i czy warto przystąpić?

PPK – co to jest?

W 2019 roku weszła w życie ustawa powołująca do życia PPK, czyli Pracownicze Plany Kapitałowe. Ustawione zostały w ramach Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju. Program PPK zobowiązał każdego pracodawcę do podjęcia współpracy z uprawnioną do współprowadzenia programu instytucją finansową. Celem tej współpracy jest utworzenie specjalnego fundusz, na który pracownicy mogą dobrowolne przelewać oszczędności. Środki gromadzone w ramach PPK są środkami prywatnymi, które poprzez systematyczne wpłacanie mają stanowić dodatkowe zabezpieczenie emerytalne. W perspektywie pośrednich korzyści PPK ma także pomagać stymulować długoterminowy wzrost gospodarczy kraju.

Od kiedy działają Pracownicze Plany Kapitałowe?

Ustawa o PPK została uchwalona w 2019 roku i od tego czasu zaczęła obowiązywać na terenie całej Rzeczypospolitej Polskiej. Jednak terminy wdrażania jej w życie zależą od ilości pracowników. Najszybciej do zaleceń musiały zastosować się firmy zatrudniające co najmniej 250 osób, czyli spółki takie jak KGHM, PGE czy PKN Orlen. W ich przypadku odpowiednią umowę o współpracę z instytucją finansową należało zawrzeć do 25 października 2019 roku. Najwięcej czasu na nawiązanie kooperacji mają instytucje definiowane przez rząd jako „Pozostałe podmioty i jednostki sektora finansów publicznych”. Dla nich termin krytyczny przypadał dopiero na 26 marca 2021 roku, czyli ponad półtora roku później.

Czy Pracownicze Plany Kapitałowe są obowiązkowe?

Pracownicze Plany Kapitałowe są obowiązkowe do wdrożenia przez każdego pracodawcę, jednakże w przypadku pracownika sytuacja wygląda zupełnie inaczej. W chwili, gdy podpisana zostanie stosowna umowa, każdy zatrudniony w firmie automatycznie zostanie dołączony do projektu. Zrezygnować z uczestnictwa w PPK można w każdej chwili poprzez złożenie u pracodawcy odpowiedniej deklaracji. Podmiot inwestycyjny wraz z informacją o dołączeniu do Pracowniczych Planów Kapitałowych przesyła także wzór odstąpienia od umowy. Jeśli jednak po zrezygnowaniu zdecydujemy się ponownie przystąpić do programu, będzie to możliwe: wystarczy przedstawić odpowiedni dokument. Ze względu na przepisy prawne, zapytanie dotyczące chęci uczestnictwa w PPK ponawianie jest co 4 lata. Wówczas wszyscy pracownicy, którzy zrezygnowali z programu, są zapisywani ponownie zapisywani jako chętni do PPK.

Kto może przystąpić do Pracowniczych Planów Kapitałowych?

Pracownicze Plany Kapitałowe obejmują każdego pracującego na podstawie umów, od których odpowie obowiązkowe składki emerytalno-rentowe. Na oficjalnej stronie rządowej widnieje informacja, wedle której do programu zaliczają się:

• Pracownicy (osoby zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę);
• Osoby fizyczne wykonujące pracę nakładczą;
• Członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych lub spółdzielni kółek rolniczych
• Osoby fizyczne – wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług;
• Członkowie rad nadzorczych wynagradzanych z tytułu pełnienia tych funkcji;
• Osoby przebywające na urlopach wychowawczych lub pobierające zasiłek macierzyński, lub zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego.

PPK zakłada więc, że każda osoba, która poniżej 55 roku życia jest chętna do udziału w programie i zostaje do niego zapisania. Nieco inaczej wygląda sytuacja w grupie wiekowej 55-70 – tutaj, aby przystąpić do programu, należy podpisać deklarację.

Mam umowę zlecenie – czy mogę dołączyć do PPK?

Osoba współpracująca ze zleceniodawcą na umowie zlecenie jak najbardziej może ubiegać się o uczestnictwo w PPK. Warunkiem jest jednak zaliczanie się do grupy osób wymienionych w ustawie, którą przytoczyliśmy powyżej. Musi więc podlegać ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu umowy zlecenia. Wówczas zleceniodawca po upływie 3 miesiąca współpracy powinien zapisać takiego pracownika do Pracowniczego Planu Kapitałowego, jeśli ten wyrazi takie życzenie. Jest to bardzo dobra wiadomość dla tych osób, które obawiają się, że z podstawowej, ZUS-owskiej emerytury nie będzie ich stać na godną jesień życia. Warto przypomnieć, że to nie jest małe grono: zgodnie z danymi GUS, aż 1,5 miliona Polaków zarabia w ten sposób. To blisko co dwudziesta osoba mieszkająca w naszym kraju.

Kto dokonuje wpłat do PPK i na jakich zasadach?

Wpłat do PPK dokonuje zarówno pracownik, jak i pracodawca: każdy z nich ma obowiązek uiszczania opłat podstawowych. W przypadku pracodawcy finansowanie wynosi 1,5% wynagrodzenia brutto pracownika. Tymczasem pracownik ma obowiązek wpłacania na program 2% swojego miesięcznego wynagrodzenia. Procent wpłacanych pieniędzy może być uzależniony od wysokości wynagrodzenia. W przypadku gdy pracownik uzyskuje wynagrodzenie nie większe niż 120% minimalnego wynagrodzenia, ma możliwość obniżenia wpłaty podstawowej do 0,5%. Każdy zatrudniony ma prawo wpłacać także dodatkowe pieniądze w postaci kolejnych 2%. W takiej sytuacji również pracodawca, który może zdecydować o wpłacaniu dodatkowo 1,5%. Każdy uczestnik programu może liczyć na powitalną wpłatę od Państwa, pod warunkiem, że bierze w nim udział przez 3 miesiące. Wówczas na indywidualne konto PPK wpłynie dodatkowa wpłata w wysokości 250 zł. Specjalne bonusy przewidziane są także po roku uczestnictwa w PPK. Taki roczny dodatek określono na 240 zł – to tak, jakbyśmy co miesiąc otrzymywali dodatkowe 20 zł od Skarbu Państwa.

Zalety Pracowniczych Planów Kapitałowych

Program PPK ma z pewnością wiele zalet, dla których warto rozważyć uczestnictwo w nim. Oto najważniejsze z nich:

• Dodatkowe wpłaty od pracodawcy i Skarbu Państwa – na rachunek PPK trafia bonusowe 1,5% wynagrodzenia brutto plus powitalne 250 złotych i coroczne 240 złotych od państwa;
• Finansowe zabezpieczenie na przyszłość – sama emerytura z ZUS może być niewystarczająca do spokojnego okresu senioratu, dlatego warto korzystać z dodatkowych źródeł pieniężnych;
• Prywatność oszczędności – środki trafiające do ZUS są na bieżąco wydawane, więc de facto nie odkładamy pieniędzy na własny rachunek, a w PPK odłożone przez nas pieniądze są tylko i wyłącznie nasze;
• Celowość programu – odkładanie konkretnych sum, które przełożą się na konkretne cele, co można potraktować jako długoterminowa lokata oszczędnościowa;
• Dziedziczność zaoszczędzonych środków – pieniądze zgromadzone na rachunku PPK nie przepadają, a trafiają bezpośrednio do bliskich denata.

Szczególnie interesującą zaletą jest ostatni punkt, czyli dziedziczenie zaoszczędzonych środków. W przypadku nagłej śmierci połowa zaoszczędzonych środków zostanie wypłacona współmałżonkowi. Dzięki temu zyskujemy dodatkowe zabezpieczenie dla naszych najbliższych.

Pracownicze Plany Kapitałowe i jego wady

Niestety, program nie jest pozbawiony wad – tam, gdzie zyskujemy pieniądze, musimy zgodzić się na pewne ustępstwa. Jakie są największe wady programu?

• Niższe wynagrodzenie – to przecież nie są dodatkowe pieniądze, tylko odłożony odpowiedni procent od naszej miesięcznej wypłaty;
• Zamrożenie środków – możliwość wypłacenia środków tylko w szczególnych przypadkach oraz po przejściu na emeryturę;
• Ograniczenie dla rodziców – brak wpłaty składek przez obie strony podczas urlopów macierzyńskich lub wychowawczych;
• Ryzyko inflacyjne – nasz zysk może okazać się mniejszy, niż zakładał początkowo program wskutek dynamicznej sytuacji na rynku gospodarczym.

Komu opłaca się przystąpić do PPK?

Według wyliczeń specjalistów, w programie PPK powinni brać udział pracownicy zarabiający minimalną pensję lub do 120 procent minimalnego wynagrodzenia. W ich przypadku możliwe jest obniżenie składki do 0,5%, natomiast pracodawca wciąż zobowiązany jest do wpłacania swojej części. Z badań wynika także, że program może okazać się korzystny w szczególności dla kobiet, co jest całkowicie logicznie. Statystycznie żyją one dłużej od mężczyzn, w związku z czym pieniądze również będą im dłużej potrzebne. Warto też wziąć pod uwagę krótszy wiek emerytalny u kobiet, które mogą odejść z pracy po osiągnięciu 60 roku życia. W obu tych przypadkach warto jest skorzystać z programu i zapewnić sobie finansowe zabezpieczenie na przyszłość.

Jak zapisać się lub zrezygnować z PPK?

Osoby poniżej 55. roku życia automatycznie zapisywane są do udziału w Pracowniczych Planów Kapitałowych. Natomiast starsi pracownicy wyrażający chęć uczestnictwa w programie muszą złożyć odpowiednią deklarację, której wzór dostępny jest u podmiotu współpracującego. Przystąpić do PPK można w każdej chwili, nawet jeżeli uprzednio zdecydowaliśmy się wypisać z Pracowniczych Planów Kapitałowych. Podobnie sytuacja wygląda ze zrezygnowaniem z programu – również można dokonać tego w każdym momencie. W obu przypadkach należy uzyskać od pracodawcy odpowiedni wzór deklaracji i go złożyć do działu kadr. Ważną informacją jest także „żywotność” takiej deklaracji odmowy – nie jest ona bezterminowa. Jeśli decydujemy się zrezygnować z PPK, będziemy musieli sporządzić stosowny dokument co 4 lata. Inaczej do 55 roku życia będziemy ponownie przypisywani do Pracowniczego Planu Kapitałowego.