Gwarancja bankowa – czym są gwarancje bankowe?

Gwarancja bankowa – co to jest?

Wyobraźmy sobie sytuację, w której oddawaliśmy niesprawne auto do mechanika i miał się nim zająć młody praktykant. Większość osób zapewne wolałaby, by samochodem zajął się bardziej doświadczony pracownik, a najlepiej specjalista w danej dziedzinie. Głośno wyrażamy nasze obiekcje i wątpliwości, jednocześnie deklarując, że oczekujemy jakiegokolwiek zabezpieczenia. Wówczas przychodzi kierownik warsztatu i reaguje na nasze słowa pisemną gwarancją prawidłowo wykonanej pracy. Jeśli praktykant nie wywiąże się z zadania, to kierownik osobiście przeprowadzi naprawę pojazdu.

Przykład dość obrazowy i działający na wyobraźnię, jednak wcale nie oderwany od rzeczywistości. Większość z nas jest w stanie utożsamić się z takim klientem, a pisemna gwarancja daje poczucie bezpieczeństwa. Analogicznie wygląda sytuacja z gwarancją bankową, której definicja bankowa brzmi nieco enigmatycznie. Gwarancja bankowa to samodzielne zobowiązanie banku do zapłaty beneficjentowi gwarancji wskazanej kwoty, gdy beneficjent złoży żądanie wynikające z niewywiązania się ze zobowiązania zleceniodawcy gwarancji. Przyrównując do przykładu: my jesteśmy praktykantem, beneficjentem jest klient zlecający naprawę, a bank to kierownik warsztatu.

Do czego przydaje się gwarancja bankowa?

Gwarancja bankowa to coś na zasadzie solidnego wsparcia, rękojmi za to, że Twoje zobowiązanie zostanie tak czy inaczej spłacone. To element pozwalający na podwyższenie zdolności kredytowej lub potwierdzający wiarygodność danego podmiotu lub danej osoby w procesie transakcyjnym. Jest to szczególnie ważne wśród osób o stosunkowo niskiej zdolności kredytowej lub u tych podmiotów, które dopiero wchodzą na rynek. Jak jednak pokazuje praktyka, gwarancja bankowa zdecydowanie częściej jest wykorzystywana przez przedsiębiorstwa aniżeli osoby prywatne.

Dlaczego tak się dzieje? Powody są różne, a najważniejszym z nich jest dostępność i świadomość istnienia gwarancji bankowych. Wielu konsumentów tak naprawdę nie wie, na czym polega gwarancja bankowa oraz do czego mogłaby się przydać. Inną kwestią jest to, że osoba fizyczna nie ma za bardzo miejsca do wykorzystania takiej gwarancji. Najpopularniejszy przykład, w którym gwarancja bankowa się przyda „przeciętnemu Kowalskiemu” to złożenie takiej gwarancji w ramach leasingu konsumenckiego lub kredytu hipotecznego. Zdecydowanie częściej wykorzystują ją przedsiębiorcy, czemu warto się przyjrzeć.

Gwarancje bankowe w biznesie

Istnieje takie powiedzenie: jeśli się nie rozwijasz, to tak naprawdę cofasz się w rozwoju. Wielu przedsiębiorców bierze te słowa do siebie, w wyniku czego decydują się na wzrost firmy, nie zadawalając się stagnacją. Rozwój może przybierać trzy kierunki: ekspansji na nowy rynek, udoskonalanie bieżącej oferty lub powiększenie oferty. Każdy z nich wymaga nakładów finansowych lub transakcji, które niesie ze sobą istotne ryzyka. Największym z nich jest niewypłacalność, w wyniku czego jeden z podmiotów może nie chcieć podpisać umowy.

Takiemu przedsiębiorstwu, które jest niedostatecznie wiarygodne w oczach innych, przychodzą z pomocą gwarancje bankowe. Bank na zlecenie przedsiębiorstwa wystawia gwarancję bankową, która stanowi potwierdzenie, że zobowiązanie zostanie zapłacone. Jeśli nastąpi jakiekolwiek opóźnienie w płatności, beneficjent (czyli druga z firm) może zażądać realizacji gwarancji bankowej. Mając takie zapewnienie, zdecydowana większość podmiotów zechce nawiązać współpracę z firmą, która dysponuje gwarancją bankową. Można więc stwierdzić, że taki ruch ma charakter czysto strategiczny.

Jak działa gwarancja bankowa?

Mechanizm działania gwarancji bankowej w uproszczony sposób wyjaśniliśmy we wcześniejszym akapicie. Warto go doprecyzować, by mieć świadomość, jak wartościowy jest to dokument i pokazać jego różne odmiany. Zasadniczo gwarancja ma bardzo prosty sposób funkcjonowania. Bank określa, jakiego rodzaju ryzyko jest w stanie zredukować, czyli jakie zdarzenie będzie pretekstem do wypłaty gwarancji. Jeśli zleceniodawca gwarancji nie będzie w stanie sprostać danemu zdarzeniu, wówczas beneficjent występuje do banku z żądaniem realizacji gwarancji.

Działanie gwarancji bankowej jest uzależnione w ścisły sposób od tego, co zostaje objęte gwarancją. Zgodnie z informacjami Banku Gospodarstwa Krajowego, trzy najczęściej spotykane gwarancje bankowe to:

• Gwarancja wadialna – jest to „zastępstwo” klasycznej formy wadium, czyli opłaty wnoszonej, by móc przystąpić do aukcji lub przetargu.
• Gwarancja zwrotu zaliczki z kontraktu – jeśli podmiot nie wywiąże się ze zobowiązania, wówczas bank zwróci beneficjentowi wpłaconą zaliczkę.
• Gwarancja dobrego wykonania kontraktu – jeśli podmiot nienależycie wywiąże się ze zlecenia, gwarancja posłuży do uregulowania kar umownych.

Gwarancje bankowe oczywiście nie są dobrowolnym i wspaniałomyślnym działaniem banków. Konieczne jest uregulowanie prowizji za przyznanie gwarancji, a jeżeli dojdzie do jej wykorzystania, wówczas pojawiają się odsetki. Nie ma jednolitych ofert przyznania gwarancji – zarówno prowizja, jak i odsetki są ustalane indywidualnie dla każdego przedsięwzięcia. Gwarancja bankowa naturalnie wygasa po upłynięciu czasu lub warunków przewidzianych w umowie. Gdy spłacimy swoje zobowiązanie lub gdy beneficjent zrezygnuje z przysługującej mu gwarancji, umowa gwarancyjna może zostać zakończona przedterminowo.

W jaki sposób można uzyskać gwarancję bankową?

Aby otrzymać gwarancję bankową, trzeba wystąpić o takowy produkt do banku. Trzeba jednak mieć świadomość, że nie każda instytucja oferuje gwarancje osobom prywatnym. Znacznie więcej banków ma taką ofertę przygotowaną dla segmentu korporacyjnego, opcjonalnie także dla MSP. Takie podmioty udzielają gwarancji zarówno banki komercyjne, jak i Bank Gospodarstwa Krajowego. Szczególnie ten ostatni podmiot jest bardzo chętnie wybierany przez firmy, jako że ma renomę najbardziej wiarygodnej instytucji bankowej w Polsce.

Konieczne będzie poddanie się weryfikacji na podobnej zasadzie, jak analiza zdolności kredytowej. Bank będzie wymagać nie tylko dokumentów finansowych, ale także biznesplanu inwestycyjnego, deklaracji przedwstępnych, a niekiedy też szczegółów dotyczących transakcji. Jeżeli instytucja stwierdzi, że nasz plan jest zbyt ryzykowny lub dokumenty finansowe sugerują wątpliwą płynność finansową, spotkamy się z odmową. Niestety, najczęściej oznacza to konieczność poprawienia wyników finansowych lub złożeni zastawu celem otrzymania gwarancji bankowej.