Czym jest scoring bankowy? Jak mogę na niego wpłynąć?

Scoring bankowy – co to jest?

Scoring bankowy, znany również jako scoring kredytowy to jedno z badań, któremu zostaniemy poddani przed udzieleniem nam kredytu. Najprościej rzecz ujmując, scoring bankowy to metoda oceny wiarygodności osoby lub firmy ubiegającej się o kredyt. Niezależnie od rodzaju kredytu – czy to hipoteka, czy kredyt gotówkowy, czy linia kredytowa – zawsze będziemy oceniani z uwagi na pewne kryteria. Jakie? O tym powiemy więcej w dalszej części artykułu.

Warto natomiast wiedzieć, że scoring kredytowy – jak sama nazwa wskazuje – jest narzędziem stosowanym przy udzielaniu kredytów. Nie spotkamy się z nim przy chwilówkach online czy pożyczkach udzielanych w ramach sektora pozabankowego. Scoring bankowy jest bowiem elementem przyjętym w ramach wymogów ustawy Prawo bankowe. Ustawa ta nakazuje bankom podjęcie stosownych działań celem zweryfikowania zdolności kredytowej wnioskodawcy.

Jak działa scoring bankowy?

Scoring bankowy to specjalnie przygotowany algorytm komputerowy, który analizuje przesłane przez nas informacje. Każdej wprowadzonej czy zaznaczonej przez nas wartości przypisuje wartość punktową. System ten jest na tyle precyzyjny, że każdej informacji przypisuje punkty do czterech miejsc po przecinku, np. 1,2025 punktu. Następnie wszystkie te punkty zostają zliczone i dodawane, a ich suma daje ocenę scoringową. Można więc powiedzieć, że jest to swoista „ankieta”, której odpowiedzi klasyfikują nas do mniej lub bardziej wiarygodnych potencjalnych kredytobiorców.

Ogólna zasada punktacji w scoringu bankowym jest prosta – im więcej punktów otrzymamy, tym lepszymi potencjalnymi kredytobiorcami jesteśmy. Wprowadzone przez nas parametry kredytu ustalają pewną wartość graniczną, którą musimy przekroczyć, np. 65 punktów na 100. Jeśli nasza ocena scoringowa przekroczy granicę i wyniesie – przykładowo – 68,9925 punktu, wówczas algorytm uzna, że jesteśmy wiarygodnymi kredytobiorcami. Jeśli zaś nie przekroczymy granicy i osiągniemy na przykład 62,8975 punktu, wówczas algorytm odrzuci nasz wniosek.

Czy scoring bankowy jest tym samym, co zdolność kredytowa?

Część osób mogłoby stwierdzić, że w sumie to nie ma różnicy między zdolnością kredytową a scoringiem. Oba parametry w końcu odpowiadają za to, czy jest szansa, że dostaniemy wnioskowany przez nas kredyt hipoteczny, limit w koncie czy inne zobowiązanie. Ich zasada działania jest jednak zgoła odmienna i nie można stawiać między nimi znaku równości. Najważniejszą i najbardziej wyraźną różnicą jest chociażby to, że scoring bankowy nie oszacowuje kwoty, jaką możemy pożyczyć.

Zdolność kredytowa odpowiada nam przede wszystkim na pytanie „na jaką wysokość maksymalnie otrzymamy dany kredyt?”. Nadrzędne znaczenie mają tu kryteria finansowe – to, ile zarabiamy oraz to, ile wydajemy. Przy scoringu bankowym analizowana jest znacznie większa liczba zmiennych, nie tylko tych finansowych. Scoring kredytowy odpowiada na inne pytanie: czy przy zadanych parametrach będziemy w stanie spłacić wnioskowany przez nas kredyt? Tak więc pytanie przy scoringu to „czy otrzymam kredyt?”, a przy zdolności to „na jaką maksymalną wysokość?”. To dwie zupełnie odrębne kwestie, które rozróżniają scoring bankowy od zdolności kredytowej.

Co wpływa na scoring bankowy?

Na nasz scoring bankowy wpływa szereg kryteriów, które z reguły nie są udostępniane do wiadomości publicznej. Na podstawie zadawanych nam pytań przez doradcę można jednak stwierdzić, jakie parametry są istotne dla banków. Biorąc pod uwagę powyższą zależność oraz dane analityczne, możemy przedstawić poniższe dane kredytowe:

• Płeć – kwestią rozstrzygającą jest wiek emerytalny, czyli zdolność zarobkowania, która u kobiet jest skrócona;
• Wiek – osoby „świeżo po osiemnastce” i seniorzy uzyskają gorszy wynik niż osoby w środkowych przedziałach wiekowych;
• Wykształcenie – im wyższe wykształcenie tym (według banku) wyższa świadomość zaciąganego zobowiązania, czyli lepszy scoring;
• Stan cywilny – chodzi tutaj o wspólnotę lub rozdzielność majątkową, niektóre banki obniżają scoring pannom i kawalerom;
• Liczba osób w gospodarstwie domowym – dzieci i osoby niezdolne do zarobkowania traktowane są jako „obciążenie” obniżające scoring;
• Stałe wydatki – rachunki za gaz, prąd, telewizję i Internet oraz podobne, przewidywalne koszty wpływają na nasz scoring;
• Średniomiesięczne wydatki – to, ile wydajemy pieniędzy na rozrywkę, ubrania, kosmetyki czy żywienie również wpływa na scoring;
• Zobowiązania w innych bankach – chodzi tu przede wszystkim o zaciągnięte kredyty i pożyczki w sektorze bankowym;
• Zobowiązania w parabankach – tutaj kwestia jest bardziej nie „ile”, ale „czy w ogóle” są jakiekolwiek zadłużenia w instytucjach typu Provident;
• Posiadane karty kredytowe lub limity kredytowe na koncie – te produkty bankowe także wpływają na kryteria scoringowe;
• Zgromadzone oszczędności – zarówno w gotówce, jak i w papierach wartościowych, mogą mieć wpływ na scoring przy znacznych inwestycjach;
• Własność mieszkaniowa – wynajęte mieszkania będą miały mniejszy scoring niż mieszkania lub domy na własność oraz zamieszkiwanie przy rodzinie;
• Miejsce i długość zamieszkania – im dłużej mieszkamy pod danym adresem, tym bardziej stabilnymi, ustatkowanymi i wiarygodnymi kredytobiorcami jesteśmy;
• Branża zatrudnienia – zawody sektora budżetowego uchodzą za znacznie pewniejsze niż samozatrudnienie czy praca u podmiotu prywatnego;
• Staż pracy u danego pracodawcy – im dłużej pracujemy u jednego podmiotu, tym wyższy wynik scoringowy uzyskamy;
• Rodzaj wykonywanej pracy – niektóre zawody mają większą pewność zatrudnienia i pożądania na rynku pracy, co podwyższa scoring;
• Liczba zatrudnionych pracowników – im większy zakład pracy, tym mniejsze ryzyko zwolnienia lub upadłości przedsiębiorstwa prywatnego;
• Średniomiesięczne wynagrodzenie – istotny i oczywisty element scoringu, im większe zarobki, tym wyższa ocena punktowa;
• Posiadane ubezpieczenia – banki cenią ludzi przezornych, toteż fakt ubezpieczenia kredytu podwyższy Twój scoring kredytowy;

Flagi scoringowe – co to jest?

Flaga scoringowa to zjawisko lub pewna okoliczność, która w krytyczny sposób wpływa na Twój scoring kredytowy. Nawet jeżeli za inne parametry dostaniesz wysoką ilość punktów, to flaga scoringowa praktycznie wyzeruje Twój scoring.  Jest to zdecydowanie niepożądane zjawisko, które blokuje dostęp do kredytu gotówkowego, nawet na najniższe możliwe kwoty. Aktywność jakiejkolwiek flagi scoringowej sprawia bowiem, że automatycznie stajesz się dla banku podmiotem niewiarygodnym.

Uniwersalną flagą scoringową jest negatywny raport BIK w bazach danych, która świadczy o Twoim nieterminowym spłacaniu zobowiązań. Co pozostałych sygnałów – każdy bank ma prawo zastosować swoje własne rozwiązania. Powszechną praktyką jest „zerowanie” scoringu za wysoką kwotę pożyczek bez BIK w parabankach. Niektóre instytucje już za samo posiadanie chwilówki mogą uruchomić flagę scoringową. Równie powszechnym powodem jest wiek graniczny, czyli okres kilku miesięcy po osiągnięciu 18. roku życia lub przed maksymalnym górnym limitem.

Jak mogę wpłynąć na swój scoring bankowy?

Ostatnimi czasy coraz częściej można się spotkać z ofertami „poprawiania scoringu bankowego” od „doradców finansowych”. Takie osoby najczęściej się ogłaszają w różnych mediach społecznościowych i – jak można się domyślić – chętnie pobierają pieniądze za „pomoc”. Zamiast wydawać pieniądze na wątpliwej jakości usługę, możesz samodzielnie wpłynąć na swój scoring bankowy. Poniżej przedstawiamy dziesięć sprawdzonych metod na podniesienie scoringu bankowego:

1. Ogranicz średniomiesięczne wydatki – być może za dużo pieniędzy ucieka Ci na rozrywkę lub zbyt często jesz na mieście?
2. Obniż stałe wydatki – zastanów się, czy jesteś w stanie przejść na niższe plany abonamentowe lub zrezygnować z niektórych subskrypcji?
3. Zlikwiduj kartę kredytową lub limit kredytowy na koncie – to w istotny sposób „uwolni” część zablokowanej gotówki.
4. Skonsoliduj zobowiązania – kredyt konsolidacyjny pozwoli Ci płacić jedną, niższą ratę zamiast kilku różnych.
5. Spłać chwilówki – pożyczki w parabankach mogą być flagą scoringową, której lepiej pozbyć się przed wnioskowaniem o kredyt.
6. Dobierz współkredytobiorcę – obecność partnera lub rodzica, który zarobkuje pozwoli Ci zwiększyć swoją wiarygodność.
7. Przejdź na umowę o pracę – część firm oferuje zatrudnienie do wyboru na umowę zlecenie lub umowę o pracę, bezpieczniejsza dla banku jest ta druga.
8. Wykup ubezpieczenie na życie – ten drobny zabieg będzie kosztować miesięcznie mniej niż obiad w restauracji, a da Ci dodatkowe punkty scoringowe.
9. Zrezygnuj z wynajmu mieszkania – to powszechny ruch przy kredycie hipotecznym, by tymczasowo zamieszkać przy rodzinie i mieć lepszy scoring;
10. Zgromadź większe oszczędności – jeśli Twoje plany mogą poczekać, przełóż je na pół roku do przodu, w tym czasie gromadząc oszczędności.