Progi podatkowe 2022 – drugi i trzeci próg podatkowy w Nowym Ładzie

Polski Ład – co to jest?

Od 1 stycznia bieżącego roku w życie wszedł pakiet ustaw pod nazwą Polski Ład, Nowy Ład lub Nowy Polski Ład. Z założenia ustawy te nawiązują do historycznego Nowego Ładu wprowadzone w latach 30’ ubiegłego wieku przez prezydenta Franklina Delano Roosevelt’a. Amerykański przywódca opracował i procedował pakiet uchwał i ustaw, które miały za zadanie przeciwdziałać skutkom wielkiego kryzysu ekonomicznego 1929-1933. Pod nazwą „Polski Ład” z kolei kryje się rządowy program rozwoju, którego celem jest polepszenie sytuacji na polskim rynku po kryzysie wywołanym pandemią koronawirusa.

Projekt przewiduje zmiany w przepisach prawnych takich dziedzin, jak podatki, opieka zdrowotna, ubezpieczenia społeczne, emerytury czy funkcjonowanie działalności gospodarcze. Jak czytamy na oficjalnej stronie rządowej, projekt „ma zmniejszyć nierówności społeczne i stworzyć lepsze warunki do życia dla wszystkich obywateli”. Deklaracje podatkowe na nowych warunkach będziemy składać dopiero w 2023 roku, jednakże już dziś warto przyjrzeć się zmianom. Dzięki temu możesz dowiedzieć się, jak wygląda Twoja aktualna sytuacja podatkowa jako osoby fizycznej i jako przedsiębiorcy.

Jakie są najważniejsze zmiany w Polskim Ładzie?

Polski Ład wiąże się z wieloma zmianami, które dotyczą niemal każdego z nas – od przedsiębiorców przez niepracujących aż po emerytów. Do najważniejszych z nich zaliczają się zmiany dotyczące właśnie progów podatkowych. Niezwykle znaczącą kwestią jest podniesienie kwoty wolnej od podatku do 30 000 złotych, a także zmiany w rozliczaniu i wysokości drugiego progu podatkowego, o którym więcej poniżej w tekście. Ponadto, mimo złagodzenia planów podwyższania podatków (zwłaszcza dla samozatrudnionych) i tak są osoby, które na reformie stracą. Jak liczna jest to grupa? Mówimy o osobach, które jako samozatrudnieni zarabiają minimum 10.000 złotych brutto oraz o pracownikach etatowych zarabiających powyżej 7.000 złotych brutto.

Zmieniają się także zasady odliczania składki zdrowotnej – aktualnie wynosi ona 9 proc. dochodu, ale 7,75 proc. części składki podlega odliczeniu od podatku. W praktyce zatem można stwierdzić, że konto przedsiębiorcy jest „uszczuplane” o 1,25 procenta wypracowanej kwoty. Dodatkowo od tego roku przedsiębiorcy wchodzący na rynek pracy nie będą mogli już rozliczać się na zasadzie karty podatkowej. Opcja ta zniknie z możliwości wyboru, co z pewnością nastręczy trudności tradycyjnym rzemiosłom oraz fachom niewymagającym prowadzenia skomplikowanych ksiąg obrachunkowych. Ten sposób rozliczania będą mogli jednak kontynuować przedsiębiorcy, którzy dotychczas rozliczali się właśnie w ten sposób.

Polski Ład a progi podatkowe

Progi podatkowe to nic innego jak ustalone stawki podatku, które należało zapłacić w zależności od przychodów i podstawy opodatkowania w danym roku. Dzięki nim podatnicy co roku wiedzą dokładnie, na jakiej zasadzie powinni się rozliczać i do której grupy przynależą. W Polsce podział jawi się trzystopniowo:

• Kwota wolna od podatku, od której zaczyna się pierwszy próg podatkowy;
• Drugi próg podatkowy;
• Darowizna solidarnościowa, czyli tzw. trzeci próg podatkowy.

Od lat stawki wszystkich progów pozostawały niezmienne, jednakże Polski Ład wprowadza modyfikacje w progu pierwszym i drugim. Jak już wcześniej wspomnieliśmy, podwyższeniu uległa kwota wolna od podatku. Jeszcze w 2021 roku polska kwota wolna od podatku była jedną z najniższych kwot na świecie i wynosiła zaledwie 8.000 złotych. Po reformie nastąpiła wyraźna zmiana – kwota wolna od podatku w 2022 roku wzrosła aż do 30.000 złotych. Oznacza to, że osoby zarabiające 40.000 złotych w skali roku będą miały ustaloną podstawę opodatkowania nie na 32.000 złotych, ale na 10.000 złotych. Ta różnica sprawi, że podatek dochodowy wyniesie 1700 złotych, podczas gdy rozliczenie według starych zasad naliczyłoby 5440 złotych podatku.

Drugi próg podatkowy w Polskim Ładzie

Od bieżącego roku zakładane jest między innymi podwyższenie drugiego progu podatkowego. W deklaracjach składanych dopiero w 2023 roku do tej grupy należą podatnicy, których przychód wyniósł do 120 000 zł. W takim przypadku należyty podatek wynosi 17%, ale jest on dodatkowo podniesiony o kwotę wolną od podatku. Dla przypomnienia, w ubiegłych latach na drugi próg podatkowy „łapali się” już podatnicy, których przychód wynosił do 85.528 zł. Zmiany te dotyczą niemal wszystkich z wyjątkiem młodych przedsiębiorców do 26 roku życia. To bardzo dobre informacje dla każdego pracującego – dzięki temu może liczyć na większy zwrot podatku lub mniejszy podatek należny.

Trzeci próg podatkowy w Polskim Ładzie – danina solidarnościowa

Danina solidarnościowa, potocznie nazywana trzecim progiem podatkowym i odprowadzana przez najlepiej wynagradzane osoby, nie ulega zmianom w Polskim Ładzie. Jej wartość dalej wynosi 4% i obowiązek zapłacenia jej ma każdy podatnik, który uzyskał dochody w wysokości ponad 1.000.000 zł. Co istotne, danina solidarnościowa regulowana jest niezależnie od kwoty podatku dochodowego obliczonego według stawki 32%. Nowy program nie przewidział ułatwienia i ujednolicenia rozliczania się dla najbogatszych Polaków, co z pewnością budzi ich oburzenie. Osoby uzyskujące takie dochody niezmiennie objęte są podwójnym opodatkowaniem wynoszącym 32% i 4%. Oznacza to, że ponad 1/3 zarobków powyżej 1.000.000 złotych oddawana jest fiskusowi w formie właśnie podatku dochodowego.

Kogo dotyczą zmiany progów podatkowych?

Nowe progi podatkowe dotyczą wszystkich, zarówno pracodawców, jak i pracowników, za wyjątkiem studentów i uczniów do 26. roku życia. Ci bowiem najczęściej zatrudniani są w oparciu o umowę zlecenie, którą rozlicza się według reguły „brutto = netto”. Oznacza ona, że od wynagrodzenia brutto nie pobiera się składek ani podatków, dzięki czemu kwota na rękę równa jest kwocie brutto. Młodzi przedsiębiorcy również mogą skorzystać ze zwiększenia kwoty wolnej od podatku do 30.000 złotych, jednakże sytuacja jest inna w przypadku drugiego progu podatkowego. Nowelizacja i zwiększenie kwoty do 120 000 złotych ich nie dotyczy. Stanowią oni wyjątek i niezmiennie zobowiązani są do rozliczania drugiego progu podatkowego do kwoty 85.528 złotych.

Czy progi podatkowe dotyczą ryczałtu?

Polski Ład wprowadza zmiany także w katalogu i definicji tzw. wolnych zawodów. Wolny zawód został określony jako pozarolnicza działalność gospodarcza wykonywana osobiście, bez pomocy osób trzecich. Autorzy projektu zdecydowali się na wykreślenie z tego grona m.in. medyków, architektów, inżynierów budownictwa czy nauczycieli udzielających lekcji na godziny. Tym samym powstały dwie nowe stawki ryczałtu w wysokości 14% i 12%; poszerzono także grupy podatników, którzy mogą skorzystać z niższych stawek. Dwie pozostałe stawki, czyli 17% i 15% pozostają niezmienne. Dodatkowo zostały także zmienione regulacje prawne dotyczące opodatkowania najmu prywatnego, co dotyczy przede wszystkim właścicieli mieszkań na wynajem. Od 2022 roku ryczał będzie jedyną możliwą formą opodatkowania przychodów z tego źródła.

Kto zyska na zmianie progów podatkowych?

Z pewnością wielu Polaków ucieszy się z podwyższenia kwoty wolnej od podatku z 8.000 złotych do 30.000 złotych. Dla niektórych plusem będzie także podwyższenie progu skali podatkowej w PIT z 85.528 zł do 120.000 złotych. Mimo wszystko, według większości wyliczeń na Polskim Ładzie zyskają tak naprawę tylko osoby, które pracują za kwoty bliskie minimalnej krajowej. Ta – przypomnijmy – wynosi 3010 złotych brutto, co jest kwotą proponowaną około 51% obecnie zatrudnionych. Na reformie podatkowej nie zyskają, ale też nie stracą zarabiający poniżej średniej krajowej, czyli mniej niż 5.000 złotych brutto. Na minimalne korzyści mogą także liczyć młodzi samozatrudnieni, zarabiający do 5.000 złotych brutto, którzy w skali roku zyskają wówczas około 972 zł. Według oficjalnych oszacowań polskiego rządu zwolnionych z podatku PIT ma być około 9 mln Polaków i to oni stanowią główną grupę interesariuszy projektu.

Kto straci na zmianie progów podatkowych?

Polski Ład i jego nowe zasady najbardziej dotkną tych, którzy zarabiają najwięcej oraz małych i średnich przedsiębiorców. To oni skazani są na największe straty i w ich przypadku trudno mówić o jakimkolwiek zysku. Osoby, które otrzymują pensje rzędu 15.000 złotych brutto już stracą minimum 2.000 złotych brutto. Im wyższe zarobki, tym te kwoty będą większe, nierzadko przekraczając próg minimalnej, a nawet średniej krajowej. Z konsekwencjami finansowymi muszą także pogodzić się przedsiębiorcy rozliczający się według 19-procentowej liniowej stawki PIT i ci, którzy wybrali ryczałt. Stracą także samotni rodzice, którzy na utrzymaniu mają jedno lub dwoje dzieci – w ich przypadku nie będzie już możliwe rozliczanie się razem z dziećmi, a jedynie odliczyć będzie można stałą kwotę w wysokości 1500 zł.

Największym przegranym całej ustawy jest szeroko rozumiany sektor samorządowy, czyli gminy. To ich kasy zasilane są bowiem podatkiem dochodowym, który następnie służy miastom i wsiom na inwestycje. Niższe wpływy oznaczają mniejszy budżet, a co za tym idzie – zahamowanie inwestycyjno-modernizacyjne. Zmiany nie będą łatwe dla wszystkich – każdy obywatel musi zapoznać się z nowymi zasadami, by zrozumieć, w jakiej sytuacji się znajduje. Nawet ci, którzy zazwyczaj korzystają z usług księgowych będą musieli chwilę poczekać, zanim specjaliści opanują nowe przepisy. Nie da się ukryć, że Nowy Polski Ład zaburzył pewien konsensus podatkowy, który trwał od lat, a odnalezienie się w nowej rzeczywistości może być trudne. Nic więc dziwnego, że tak wiele osób ocenia zmiany podatkowe niezwykle krytycznie, przez pryzmat własnego niezadowolenia.